Σημειώσεις απο την ιστοσελίδα Dialogos
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ DIALOGOS http://fk-thess.blogspot.com/
Ευριπίδη, Ελένη (412 π.Χ.)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1η Σκηνή (1-82): Μονόλογος Ελένης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
- Ο τόπος και οι άνθρωποι
- Η ταυτότητα της ηρωίδας
- Τα βάσανα της Ελένης στο παρελθόν
- Τα βάσανα της Ελένης στο παρόν
Η προϊστορία της Ελένης
- Η καταγωγή της Ελένης (κόρη του Δία και της Λήδας)
- Ο ρόλος των θεών στη μοίρα της (η Ήρα οργίζεται με την εκλογή του Πάρη, οπότε στην Τροία στέλνει το είδωλο της Ελένης και όχι την ίδια)
Ι. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ? ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ
Σκηνοθετικοί και σκηνογραφικοί δείκτες (στοιχεία όψης)
- τόπος: η Αίγυπτος
- τάφος Πρωτέα
- η Ελένη φτάνει ικέτισσα στον τάφο
- πληροφορίες για το κάστρο
Τι έβλεπε ο αρχαίος θεατής; Γιατί; (έλλειψη τεχνικών μέσων)
- ο λόγος σήμερα λειτουργεί σαν υπόδειξη στον σκηνοθέτη
- ο λόγος τότε λειτουργούσε σαν σαν διεγερτικό στη φαντασία των θεατών που συμπλήρωνε τα κενά λόγω έλλειψης τεχνικών μέσων
Πώς θα μπορούσε να είναι μια σύγχρονη σκηνοθεσία;
- ρεαλιστική σκηνοθεσία ή σκηνικό (πχ μια μεγάλη ζωγραφιά με τον ποταμό Νείλο)
- συμβολική ή αφαιρετική σκηνοθεσία ή σκηνικό (πχ μπουκαλάκια με νερό που συμβολίζουν τον Νείλο)
ΙΙ. ΙΔΕΕΣ
Σκεπτικισμός του Ευριπίδη: προτιμά τις ορθολογικές ερμηνείες των φαινομένων (στοιχεία διάνοιας)
- για τις πλημμύρες του Νείλου (=φυσική, λογική εξήγηση)
- η λέξη «φήμη» (στ. 20) εκφράζει αμφισβήτηση
Αμφισβήτηση των θεών
- αιτία του πολέμου όχι η Ελένη αλλά τα πάθη των θεών (οργή της Ήρας)
? Ευριπίδης: ονομάζεται από σκηνής φιλόσοφος. Είναι ρεαλιστής, αμφισβητίας, επηρεάζεται από τις ιδέες των Σοφιστών
Η αντίθεση φαίνεσθαι / είναι
- το θέμα της ομορφιάς: φαίνεται κάτι καλό που φέρνει δυστυχία στην ηρωίδα (βλ. σ. 37 το παραμύθι της Χιονάτης)
- το όνομα / το σώμα: η Ελένη και ο Αχιλλέας νιώθουν ενοχή διότι το όνομά τους έχει χρησιμοποιηθεί παρόλο που οι ίδιοι (το σώμα τους) δεν ευθύνονται (βλ. απόσπασμα για τον Αχιλλέα σ. 31)
ΙΙΙ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ (στοιχεία ήθους)
· Το ήθος της ηρωίδας (η γνώμη των Ελλήνων για την Ελένη που ακολουθεί την εικόνα της Ελένης της παράδοσης διαφέρει από το ήθος της Ελένης σύμφωνα με τον Ευριπίδη)
η Ελένη του Ευριπίδη
- συζυγική πίστη
- ηθικός κώδικας τιμής
- ομοιότητα Ελένης - Πηνελόπης (πιστή σύζυγος/ μνηστήρες την πιέζουν/ καθυστερεί το γάμο)
η Ελένη της παράδοσης (και η γνώμη των Ελλήνων για την Ελένη)
- άπιστη σύζυγος
- αιτία του πολέμου και του θανάτου πολλών ανδρών
· Η τραγικότητα της ηρωίδας = προκαλεί στους θεατές έλεο και φόβο
*περιπέτειες της Ελένης στο παρελθόν:
- οργή της Ήρας για την εκλογή του Πάρη = ο Πάρης μεταφέρει το είδωλο της Ελένης στην Τροία
- πόλεμος Ελλήνων-Τρώων εξαιτίας της Ελένης
- μεταφορά της Ελένης στην Αίγυπτο από τον Ερμή μέσα σε μια νεφέλη
* προβλήματα της Ελένης στο παρόν
- το κακό όνομα της Ελένης και το μίσος για αυτήν ανάμεσα στους Έλληνες (τη θεωρούν αιτία του πολέμου/ αιτία του θανάτου πολλών ανδρών/ άπιστη σύζυγο)
- ο Θεοκλύμενος την πιέζει για να την παντρευτεί
IV. ΘΕΑΤΕΣ
Πώς ο αντιθεατρικός μονόλογος της Ελένης μπορεί να γίνει πιο θεατρικός και να αποκτήσει ενδιαφέρον για τον θεατή;
- με κινήσεις του προσώπου & με χειρονομίες και κινήσεις του σώματος (πχ έντονος βηματισμός)
Για περισσότερες σημειώσεις δείτε εδώ